Chầu Đệ Tứ Khâm Sai

Chầu Đệ Tứ Khâm Sai. Vốn xưa bà là Bồng Lai Tiên Nữ (có tài liệu ghi rằng bà là Mai Hoa Công Chúa trên Thiên Cung). Bà giáng thế hạ trần (có sách nói rằng bà giáng vào nhà họ Lí, tên là Lí Thị Ngọc Ba), sinh quán ở đất Quý Hương, An Thái, Vụ Bản, Nam Định, sau đó trở thành vị nữ tướng, tương truyền chầu là người khảng khái, chính trực, ra trận nếu có kẻ nào làm sai phép quân thì “tiền trảm hậu tấu” (chém đầu kẻ đó trước sau rồi mới về tâu với vua), nhưng đã có công giúp vua ra dẹp giặc và trấn giữ ở vùng Hà Trung, Thanh Hóa nên được sắc phong là Chiêu Dung Công Chúa. Sau này khi trở về Thiên Đình, bà được giao quyền khâm sai Tứ Phủ (từ Thủy Phủ cho tới Thiên Cung), Tam Tòa, biên chép sổ Thiên Đình, quyền cai bản mệnh gia trung (vậy nên có khi người ta còn gọi là Bà Thủ Bản Mệnh). Có khi chầu lại được coi là vị chầu bà giữ sổ Tứ Phủ, coi kho ngân xuyến, kề cận bên Mẫu Liễu Hạnh ở đất Phủ Dày. Đôi khi thanh nhàn, chầu truyền các tiên nàng dạo chơi khắp chốn, từ quê hương

Chầu Đệ Tứ cũng ít khi về ngự đồng. Người ta thường hay hầu chầu khi về đền thờ chầu hoặc đất Nam Định (là nơi chầu kề cận Mẫu). Thường thì khi có đàn mở phủ mà đồng tân dâng bốn tòa Sơn Trang thì thỉnh chầu về chứng tòa màu vàng.

Khi chầu ngự về mặc áo màu vàng, cầm quạt khai cuông rồi thường múa kiếm và cờ lệnh (chầu ra trận hoặc cầm cờ hiệu khâm sai), cũng có nơi hầu Chầu về múa quạt, múa mồi hoặc chỉ khai cuông rồi an tọa (điều này là do tập tục từng nơi). 


Văn Chầu ĐỆ TỨ KHÂM SAI
Trình bày : Khắc Tư - Lưu trọng quỳnh
---------------------------------------Quý hương An Thái xã danh
Có chầu đệ tứ hách danh dõi truyền
Điều thời phụng mệnh Hoàng thiên
Ngự đồng ảnh bóng khắp miền gần xa
Ra uy sát quỷ trừ tà
Chiêu tài tiếp lộc gần xa cho đồng
Khâm sai đệ tứ tuỳ tòng
Chiêu Dung công chúa ngự đồng cứu dân
Trong nghĩa thân ngoài thời nghĩa dưỡng
Nương uy trời độ lượng bao dung
Mặt hoa tươi tốt má hồng
Gồm lo tứ đức tam tòng vẻ vang
Mày ngài tóc phượng vấn ngang
Lưng ong má phấn xem càng tốt tươi

Miệng chầu cười trăm hoa đua nở

Đáng lên tài tiên nữ bống lai
Vào tâu ra rộng khoan thai
Đã trong hiển ứng lại ngoài tối linh
Chốn thiên đình ca ngâm chầu chực
Các bộ nàng náo nức dâng huê
Chầu thôi lại trở ra về
Khi ra Thiên Bản lúc về Đồi Ngang
Miếu giữa đường gia ban sắc chỉ
Bốn chữ vàng chính khí nghiêm trang
Lân vờn phượng múa nhà vàng
Thị tòng bộ chúng các nàng đôi bên
Có phen lên thanh sơn tú thuỷ
Hoá phép mầu lục trí thần thông
Quản cai tam phủ công đồng
Quyền chầu coi sóc đền rồng vào ra
Sổ tam toà chép biên sau truớc
Lại sửa sang gương lược trầu cau
Dù ai tiếp cũng khẩn cầu
Quyền chầu ra rộng vào tâu thông hành
Lên thiên đình ngự về thuỷ phủ
Tiến văn chầu kích cổ tam không
Mời chầu trắc giáng từ trung
Hay còn nam bắc tây đông chốn nào
Trên thiên tào còn đang tra sổ
Hay chầu còn đổi số cho ai
Có phen chơi cảnh bồng lai
Hay về An Thái là nơi quê nhà
Có phen ra kinh đô thành thị
Vào kính thiên toạ vị hồng lâu
Rong chơi năm cửa nhà lầu
Hay chơi Phố Mới,cầu Châu,cầu Rền
Lên trên đến Cầu Đông,cầu Giác
Trở ra về Hàng Bạc, Hàng Ngang
Hàng Buồm chầu lại dạo sang
Mã Mây,Phố Mới,Hàng Đường,Đồng Xuân
Dạo chơi khắp hết xa gần
Hàng Đồng,Hàng Thiếc,Hàng Cân,Hàng Đào
Chợ huyện,Chùa Tháp,Đình Ngang
Cấm chỉ,đền Cờn các vạn dưới sông
Có phen chầu ngự thuyền rồng
Qua hồ Trúc Bạch lại dong Tây Hồ

Đền Chầu Đệ Tứ cũng được lập ở ba nơi: đầu tiên là Phủ Bà _Chầu Đệ Tứ nằm trong quần thể Phủ Dày (vì coi là chầu cận Mẫu) thuộc Vụ Bản, Nam Định (đồng thời là nơi quê nhà của chầu), tiếp theo là Đền Cây Thị_Đền Chầu Đệ Tứ thuộc Hà Trung, Thanh Hóa (là nơi chầu dẹp giặc) và ngoài ra ở Hà Nội còn có ngôi đền thờ vọng chầu ở bên bờ sông Hồng, gần cầu Chương Dương, Gia Lâm gọi là Đền Duyên Trường_Đền Chầu. Theo một tài liệu ghi lại thì ngày chính tiệc của Chầu Đệ Tứ là ngày 14/3 âm lịch. 

Theo mình được biết Chầu bà đệ tứ Chiêu Dung công chúa Lý Thị Ngọc Ba có một bản thần tích rất rõ ràng và chi tiết, bà là thành hoàng của ba làng Kim Cốc, là Cốc Trung, Cốc Thượng và Cốc Hạ huyện Chương Mỹ Hà Tây cũ.


VĂN CHẦU ĐỆ TỨ KHÂM SAI

An Thái xã danh Quý Hương… An Thái xã danh
Có chầu Đệ Tứ hách danh dõi truyền

Thụ sắc Hoàng Thiên làu làu … Thụ sắc Hoàng Thiên í a
Ngự đồng anh bóng khắp miền…gần xa, ra uy sát quỷ trừ tà
Chiêu tài tiết lộc gần xa…cho đồng ì ì

Tứ phủ tùy tòng khâm sai...tứ phủ tùy tòng i
Chiêu Dung Công Chúa ngự đồng cứu dân ì a

Trong nghĩa thân… lại ngoài nghĩa dưỡng
Nương uy trời…độ lượng… bao dung
Mặt hoa tươi tốt má hồng ì ì
Gồm lo tứ đức tam tòng…vẻ vang í ì i

Mắt phượng phi phương mày ngài… mắt phượng phi phương í i
Lưng ong má phấn vẻ còn… tốt tươi í ì a

Miệng Chầu cười … dáng trông hoa nở
Đích nên tài…Tiên nữ…bồng lai í i

Dung nhan khai quang thậm kì diệu quang minh chiếu đền trung
Ngã Thích tằng cúng dàng , kim phụng hoàng lân cận
Thánh Chúa Thiên Trung Vương

Lên Thiên Đình í a hay về … Thoải Phủ nghe trần phàm
Kích cổ tam thông thỉnh mời Chầu…trắc giáng đền trung í i ì
Thỉnh mời Chầu trắc giáng đền trung hay còn
Nam Bắc Tây Đông í i nơi nào trên Thiên Đình ... còn đang tra sổ í i í i ì i

Trên Thiên Đình í a còn đang ... tra sổ hay Chầu còn ... đổi số cho ai
Có phen...có phen chơi cảnh Bồng Lai í i ì

Có phen chơi cảnh Bồng Lai hay về An Thái là nơi í i quê nhà
Có phen ra i ì í a kinh đô thành thị í i í i ì i

Có phen ra ì a ới a kinh đô í i thành thị trở ra về
Trân Quế … Mễ Châu…rong chơi
Rong chơi năm của nhà lầu ì ì i í i
Xe loan thánh giá hồi cung